Türkiye’de akaryakıt ürünlerinin pompa satış fiyatları; dünya petrol ürünü fiyatları, döviz kurları, ithal maliyetleri, nakliye bedelleri, dağıtıcı ve bayi kârları ile vergiler göz önüne alınmak suretiyle EPDK tarafından uygulanan otomatik fiyat mekanizmasına göre belirlenmektedir. Bu mallarda ÖTV; litre, kilogram, standart metreküp birimleri itibariyle Türk Lirası cinsinden belirlenen maktu tutarlar olarak uygulanmaktadır. Buradaki amaç, mükellefler tarafından beyan edilecek olan ÖTV’nin günlük olarak değişebilen akaryakıt fiyatlarından etkilenmemesidir. Bu uygulama, petrol ürünlerinden alınacak ÖTV hasılatının tahmininde de kolaylık sağlamaktadır.

Ancak 17 Mayıs 2018 tarihli ve 30424 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2018/11818 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile benzin, motorin ve LPG ile bunların türevlerinin bayi satış fiyatlarının değişmemesi amacıyla, 17 Mayıs 2018 tarihi itibariyle EPDK tarafından ilan edilen akaryakıt bayi satış fiyatlarına esas olan rafineri çıkış fiyatları baz alınarak, uluslararası ürün fiyatları veya döviz kurunda meydana gelecek artışlarda uygulanan ÖTV tutarlarının azaltılması, uluslararası ürün fiyatları veya döviz kurunda meydana gelecek azalışlarda ise 17 Mayıs 2018 tarihinde uygulanan ÖTV tutarlarını geçmeyecek şekilde artırılması öngörülmüştü. Söz konusu mallar için bu şekilde belirlenen ÖTV tutarları, Gelir İdaresi Başkanlığının internet sitesinde (www.gib.gov.tr) duyuru şeklinde yayınlanmaktaydı.

20 Mayıs 2021 tarihli ve 31486 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 3994 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile benzin, motorin, LPG, bütan ve propan isimli mallarda bu uygulama kapsamında baz alınacak ÖTV tutarları yenilenmişti.

Uluslararası ürün fiyatları ile döviz kurunda meydana gelen artışlar nedeniyle ÖTV tutarlarında sürekli indirim yapılmış olup, son olarak Gelir İdaresi Başkanlığının internet sitesinde 19 Kasım 2021 tarihinde yayınlanan duyuru ile bu tarihten itibaren sözü edilen Bakanlar Kurulu Kararında yer alan tüm yakıtlarda ÖTV tutarları sıfıra indirilmiş bulunmaktaydı.

2021 yılı Aralık ayı ortalarında döviz kurlarında yaşanan baş döndürücü artışın durdurularak stabilizasyonun sağlanması amacıyla alınan tedbirlerin 21 Aralık 2021 tarihinde sonuç verdiği gözlenmiştir. Yapılan düzenlemelerin döviz kurlarını daha da aşağıya indireceği yönünde güçlü emareler alınmış olmalı ki, 22 Aralık 2021 tarihli ve 31697 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 4938 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yakıtlarda otomatik fiyat mekanizmasına göre ÖTV belirlenmesine ilişkin yeni bir düzenleme yapılmıştır.

4938 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yukarıdaki listede yer alan malların Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından ilan edilen bayi satış fiyatlarına esas yurt içi rafineri çıkış fiyatları ile rafineri çıkış fiyatı bulunmayanların EPDK tarafından belirlenen fiyatları baz alınarak, sıfıra indirilmiş olan ÖTV tutarlarının, 22 Aralık 2021 tarihinden başlamak üzere her bir malın fiyatında, uluslararası petrol fiyatlarına veya döviz kurlarına bağlı olarak gerçekleşen azalış tutarı kadar artırılması öngörülmüştür.

Uluslararası petrol fiyatlarında veya döviz kurlarında artış olması halinde ise ÖTV tutarları azaltılmayacak, uygulanmakta olan tutarlar baz fiyat olarak kabul edilecektir.

Kararnameye göre bu uygulama kapsamında artırılacak olan ÖTV tutarları, kapsama giren mallar itibariyle 2 Nisan 2020 tarihinde uygulanan ÖTV tutarlarından (benzinde 2,5265 TL, motorinde 2,0559 TL, LPG’de 1,7780 TL) fazla olmayacaktır. Yapılacak artışlar sonucu her bir mal itibariyle belirlenen ÖTV tutarı 2 Nisan 2020 tarihinde geçerli olan ÖTV tutarına eriştiğinde o mal itibariyle 2018/11818 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ortadan kalkacak ve ÖTV tutarlarında otomatik değişim uygulaması son bulacaktır.

Bu düzenleme kapsamında, döviz kurundaki düşüşe bağlı olarak 24 Aralık 2021 tarihinde benzin ve motorin fiyatlarında meydana gelen indirim oranında bu malların ÖTV tutarları artırılmıştır. Hemen ertesi gün Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yayınlanan duyuruda, benzin, motorin, propan, bütan ve L.P.G. isimli mallarda 25 Aralık 2021 tarihinde uygulanması öngörülen tutarlar ilan edilmiştir.

Aynı duyuruda, 25 Aralık 2021 tarihi itibariyle uygulanacak ÖTV tutarlarının 2 Nisan 2020 tarihinde uygulanan ÖTV tutarlarına ulaşılması nedeniyle, 2018/11818 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına göre eşel mobil sistemine göre ÖTV belirlenmesi uygulamasının 25 Aralık 2021 tarihi itibarıyla sona erdiği açıklanmıştır.

Bu tarihten sonra benzin, motorin ve LPG türevlerinin perakende satış fiyatları otomatik fiyat mekanizması çerçevesinde değişebilecek olup, bu değişimleri önlemek amacıyla ÖTV tutarlarında bir düzenleme yapılmayacaktır. Kapsama giren mallar, bu mallarda uygulamanın başladığı 17 Mayıs 2018 tarihinde geçerli olan ÖTV tutarları, 20 Kasım 2021 tarihinde sıfırlanan tutarlar ile uygulamanın sona erdiği 25 Aralık 2021 tarihi itibariyle geçerli olan ÖTV tutarlarını gösteren tablo aşağıdadır.