4760 sayılı ÖTV Kanunu eki (I) sayılı listedeki akaryakıt ürünleri, L.P.G., doğalgaz, solvent, tiner, madeni yağ ve türevlerinin ithalini ve imalini yapan çoğu işletmede, stok kayıtları ile ÖTV beyannamelerinin uyuşmaması şeklinde kronik bir sorun bulunmaktadır. Bazılarında ÖTV’nin yürürlüğe girdiği 2002 yılından beri ithal edilen miktarlarla beyan edilen ÖTV miktarlarının örtüşmemesi sonucu gümrüğe verilen teminatlar çözülemezken, bazılarında imalat kayıtlarının idarenin istediği şekilde oluşturulamaması, bunlara bağlı olarak indirim ve iade taleplerinin karşılanamaması sonucunu doğurmaktadır.
ÇÖZÜM: 7326 SAYILI KANUN
9 Haziran 2021 tarihinde yürürlüğe giren 7326 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanunun 6. maddesinde, işletme kayıtlarının düzeltilmesine ilişkin hükümler yer almıştır. Bu düzenlemelerin, petrol sektöründe stok kayıtlarının gerçek duruma getirilerek, ÖTV’den kaynaklanan sorunların çözümü için önemli bir fırsat olduğunu değerlendiriyoruz.
İŞLETMEDE MEVCUT OLDUĞU HÂLDE KAYITLARDA YER ALMAYAN ÜRÜNLERİN KAYDA ALINMASI
ÖTV Kanunu eki (I) sayılı listedeki malların ithali veya imali dolayısıyla ÖTV mükellefi olanlar, işletme stoklarında yer aldığı halde ithali, imali veya yurt içinden alımına ilişkin kayıtları bulunmayan veya kayıtlardaki tutarlardan daha fazla olan mallar için, 31 Ağustos 2021 tarihine kadar 1 Seri No.lu Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin 7326 Sayılı Kanun Genel Tebliği ekindeki (Ek:20) beyanname ile beyan ettiği ÖTV’yi aynı tarihe kadar ödemeleri halinde, bu mallar kayıt altına alınmış olacaktır. Bu beyanda vergi cezası uygulanmayacaktır. Böylece ÖTV’si ödenen mallar için gümrüğe verilen teminatların çözümü de yapılabilecektir.
Her ne kadar (I) sayılı listedeki mallar için vergi ithalatta veya imalatta değil, ithal veya imal edilen malların satışında veya kullanımında doğuyor olsa dahi, 7326 Sayılı Kanun uyarınca bu şekilde ÖTV beyan edilip ödenen malların satışında veya kullanımında bir kez daha ÖTV uygulanması söz konusu olmayacaktır.
Ayrıca ÖTV’si ödenen malların ÖTV’li bir başka malın imalinde kullanılması halinde (ÖTV’si ödenen bazyağın madeni yağ imalinde kullanılması gibi), mükerrer vergilemeye sebep olmama adına, imal edilen malın tesliminde hesaplanan ÖTV’den, bu malın imalinde kullanılan mala ödenen ÖTV’nin indirim konusu yapılabileceğini düşünüyoruz. Hatta bu şekilde ÖTV ödenen malların ihraç edilmesi veya 2012/3792 sayılı Kararname kapsamında imalatta kullanılması halinde belirlenen tutarların iade edilebileceği görüşündeyiz. Ancak bu konularda idareden görüş alınması uygun olacaktır.
Bu mallar için aynı zamanda 7326 Sayılı Kanunun 6. maddesi kapsamında tabi oldukları vergi oranının yarısı kadar KDV de beyan edip ödeyen mükellefler, belgesiz mal bulundurmayla ilgili cezalı vergi tarhiyatlarından kurtulacaktır. KDV beyanı için rayiç bedel hesaplanırken, miktar üzerinden hesaplanan maktu ÖTV tutarının da matraha dahil edileceği tabiidir.
KAYITLARDA YER ALDIĞI HÂLDE İŞLETMEDE MEVCUT OLMAYAN MALLAR İÇİN ÖTV BEYANI
(I) sayılı listedeki malların ithali veya imali dolayısıyla ÖTV mükellefi olanlar, kayıtlarında yer aldığı halde fiilen stoklarında bulunmayan mallar için 31 Ağustos 2021 tarihine kadar “Muhtelif Alıcılar” adına (“7326 Sayılı Kanunun 6/2 maddesi çerçevesinde düzenlenmiştir” şerhi koymak suretiyle) düzenlediği faturada gösterdiği ÖTV’yi, ilgili döneme ait 1 numaralı ÖTV beyannamesinde beyan edip ödemek suretiyle bu malların çıkışını yapabilecektir.
Bu suretle vergisi ödenen mallar için gümrükte verilen teminatlar çözülebilecek, ithal veya imal edilen mallarla ilgili emtia dengesi sağlanabilecektir.
Kayıtlarda yer aldığı hâlde işletmede mevcut olmayan mallar için emsal bedel üzerinden tabi olduğu oranda hesaplanan KDV, ilgili dönem KDV beyannamesinde “7326 Sayılı Kanunun (6/2-a) maddesi kapsamındaki bildirim” tablosuna kayıt yapılarak beyan edilecektir. Faturada bedel olarak aynı cins mallara ilişkin cari yıl kayıtlarına göre tespit edilen gayrisafi kâr oranı, mükelleflerin kendileri veya bağlı oldukları meslek kuruluşunca tespit edilecek rayiç bedeller dikkate alınarak tespit edilecektir.
Fatura düzenlenmek suretiyle hasılatı kayıtlara intikal ettirilen malların daha önceki dönemlerde satıldığının veya kullanıldığının tespit edilmesi hâlinde, geçmişe yönelik ÖTV ve KDV tarhiyatları yapılmayacağı gibi ceza ve faiz de uygulanmayacaktır.
SONUÇ
7326 sayılı Kanunun 6. maddesi çerçevesinde kayıtların fiili duruma uygun hal getirilmesine yönelik düzenlemeler, özellikle petrol sektöründe teminat çözümü, stok kayıtlarının düzeltilmesi, ÖTV beyannamesinin ilgili bölümlerinin doğru bir şekilde düzenlenmesi, indirim ve iade taleplerinin yapılabilmesi, yani normale dönülmesi için önemli bir fırsat sunduğundan, bu tür işlemleri bulunan mükelleflerin bu fırsatı iyi değerlendirmeleri gerektiğini düşünüyoruz.
(*) Bu makale “PwC Türkiye, Medya, Köşe Yazıları” (https://www.pwc.com.tr/tr/medya/kose-yazilari.html) bölümünde Güncel Yazılar kapsamında 6/7/2021 tarihinde yayınlanmıştır.